In de kerk- of parochieregistraties tussen 1600 en 1800 vinden we,  naast de naam Vermaeten, ook varianten zoals Vermaten of Vermaaten. Ook zijn registraties als Vermoeten, Vermeten etc. gevonden. Deze varianten zijn het gevolg van registratie op basis van klanken of schrijffouten. Er zijn geen relaties gevonden met de namen Van der Maten, Van der Maaten of Van der Maat etc. Het is nog de vraag of de naam Vermaete, dus zonder ‘n’ aan het einde, tot de de stamboom behoort.

Het ontstaan van het naamsysteem
De Germaanse volken die sinds de 5e eeuw het gebied van het huidige België en Nederland bewoonden, hadden een één naamsysteem. Eén naam volstond, omdat bijna iedereen een verschillende naam kreeg. Na de invoering van het christendom in de vroege middeleeuwen (11 e eeuw), verdwenen veel Germaanse persoonsnamen. In de 12de eeuw werden enkele heiligennamen zeer populair: Johannes, Petrus, Nicolaus en Wilhelmus voor jongens; Maria, Catharina, Margaretha voor meisjes. Mede door het gebrek aan voldoende heiligennamen kreeg een groot aantal dopelingen dezelfde naam. Pas na het concilie van Trente (1545-1563) is het verplicht om een christelijke doopnaam te dragen. Toch gaf men vaak al eerder de voorkeur aan een naam uit de Bijbel. De Germaanse namen werden vaak ‘verlatijnst’. Bijvoorbeeld Bernard werd verlatijnst tot Bernardus.

Latijn in parochieregisters
In de vroege kerk- of parochieregisters is de Latijnse taal gebruikt. Hierdoor kan het voorkomen dat (bijvoorbeeld) de voornaam Petrus, verandert de naam Petri, Petro of Petrum. Dit is afhankelijk van de verbuiging in de zin en heeft dus niets met de heersende macht van de de Fransen of Spanjaarden te maken maar met de Latijnse grammatica. Zo is ‘Petri’ gebruikt om een kind van Petrus aan te duiden.

De opkomst van de steden en de enorme bevolkingstoename vanaf de 12de eeuw, eerst in Vlaanderen, daarna in Brabant, vervolgens in Holland, zorgden ervoor dat de namenvoorraad verarmde. Er ontstond een praktisch naamgevingsprobleem. Het beperkte aantal beschikbare  namen vormde een belangrijke oorzaak voor de afbraak van het één naamssysteem. Dit werd opgelost door over te schakelen op een twee namensysteem. Om de vele personen die Jan of Willem heetten, van elkaar te kunnen onderscheiden, werd een tweede naam toegevoegd, bijvoorbeeld Jan Jans sone werd Janssen (zoon van Jan).

De ontwikkeling van familienamen
Tot 1811 waren het de kerken die aantekeningen maakten van geboorten, huwelijken en overlijden, maar in 1811 veranderde dit definitief door de invoering van het burgerlijk wetboek. Officieel werd de burgerlijke stand in Nederland op 18 november 1811 ingevoerd tijdens de kortstondige regering van koning Lodewijk Napoleon Bonaparte. In België gebeurde dit al in 1795. In feite hadden veel mensen al lang voor het Napoleon tijdperk al achternamen, die echter niet officieel geregistreerd waren.
De ontwikkeling van vaste achternamen verloopt geleidelijk: de invoering van erfelijke  geslachtsnamen verloopt van zuid naar noord, van stad naar platteland, van de hogere naar de lagere klassen van de bevolking. In de Zuidelijke Nederlanden, die vroeger dan de Noordelijke tot bloei zijn gekomen, zijn er al vanaf de 13de eeuw namen die van vader op zoon/dochter zijn overgedragen. Zo hebben in Vlaamse steden zoals Brugge en Gent de meeste burgers al in de 14de en de 15de eeuw vaste achternamen. In Brabant en Limburg ontstaan vaste geslachtsnamen iets later dan in het graafschap Vlaanderen.

Achternamen zijn in de regel doorgegeven door de vader, maar in sommige gevallen ook door de moeder. Hierbij kan het gaan om situaties wanneer de vader onbekend is of het kind weigert te erkennen of wanneer de moeder erkenning door de vader wil tegenhouden. Lees meer ….

De betekenis van de naam VERMAETEN
De naam VERMAETEN heeft twee bijzondere kenmerken. Ten eerste begint het met ‘ver’. Dit is een samentrekking van het voorzetsel ‘van’ en het lidwoord ‘der’, een verbogen vorm van ‘de’. Met archiefmateriaal is aangetoond dat de overgang ‘vander’ naar ‘ver’ in de Antwerpse Kempen dateert van omstreeks 1400-1450. In West-Vlaanderen vindt de overgang rond 1550 plaats.
Een tweede kenmerk is de oude spelling ‘ae’. De ‘ae’ zien we vaker in Zuid-Nederlandse en Vlaamse namen. Familienamen zijn archaïsch, dat wil zeggen dat zij veel oude kenmerken hebben. De spelling van de Nederlandse taal is gemoderniseerd maar voor de eigennamen gelden andere regels. Omdat de familienamen onveranderlijk bij de Burgerlijke Stand zijn vastgelegd, onttrekken zij zich aan herzieningen van de spellingsregels. Lees meer ….

Over de betekenis van de naam schrijft Johan Winkler in 1885 het volgende: “Maatjes is een patronymikon van Maatje, en dit is een verkleinform van den ouden mansvóórnaam Mate, door Förstemann als Mato vermeld, en die ook aan de geslachtsnamen Maats, Maetens in Vlaanderen, Matena (een oud-oostfriesche tweede-naamvalsform) in Drente enz. oorsprong gaf.”

De naam Vermaeten betekent dus  een kind van een persoon die ‘Mate’ of ‘Maatje’ heette. Niets meer en niets minder.

Bron: De Nederlandsche Geslachtsnamen, door Johan Winkler 1885.